Ξεπερνώντας τις φοβίες μέσω της κατάλληλης προπόνησης
Μέρος πρώτο: Ανεξέλεγκτες σκέψεις οδηγούν σε ανεξέλεγκτες επιδόσεις
Το έχεις ξαναζήσει πολλές φορές: τα έκανε όλα τέλεια χθες και τώρα απλά δεν της βγαίνει. Κι είναι και η άλλη, αυτή που ξαφνικά αποφάσισε ότι φοβάται μια άσκηση με την οποία δεν είχε κανένα απολύτως πρόβλημα εδώ και τρεις σεζόν. Η γυμναστική είναι ένα τρομαχτικό άθλημα. Αλλά το να αντιμετωπίζεις έναν αθλητή που έχει καταβληθεί από φόβο, ίσως είναι τρομαχτικότερο. Πώς το κάνεις;
Ανεξαρτήτως με το αν πρόκειται για μία καινούρια άσκηση ή για μια άσκηση που ο αθλητής εκτελεί εδώ και χρόνια, υπάρχουν τεχνικές με τις οποίες οι προπονητές μπορούν να βοηθήσουν τους αθλητές τους να ξεπεράσουν το φόβο. Η ταπείνωση, το να διώχνεις έναν αθλητή από την προπόνηση και οι φωνές δεν είναι μέθοδοι που διδάσκουν στον σωστές τεχνικές αντιμετώπισης. Το άρθρο αυτό θα εξερευνήσει έναν από τους τρόπους που μπορούν να βοηθήσουν τους αθλητές να αντιμετωπίσουν το φόβο και να δουλέψουν με αυτόν με επιτυχία.
Από πού έρχεται ο φόβος; Ο φόβος μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Μερικές φορές είναι το αποτέλεσμα μίας πτώσης, ενός τραυματισμού, ή κάποιας τραυματική εμπειρίας. Άλλες πάλι, είναι το αποτέλεσμα χαμηλής αυτοπεποίθησης. Ανεξαρτήτως της πηγής, ένα βασικό αίτιο του φόβου στη γυμναστική είναι οι ανεξέλεγκτες σκέψεις, οι οποίες οδηγούν σε ανεξέλεγκτες επιδόσεις. Η ρίζα των περισσότερων φόβων και ανολοκλήρωτων προσπαθειών είναι οι καταστροφικές κι αρνητικές σκέψεις. Αυτό σημαίνει ότι αν βοηθήσεις τους αθλητές σου να δημιουργήσουν πειθαρχημένες και θετικές σκέψεις, θα τους οδηγήσει σε πειθαρχημένες και θετικές επιδόσεις. Τι είναι στο μυαλό των αθλητριών ενώ στέκονται για 15 λεπτά πάνω στη δοκό, ανίκανες να εκτελέσουν ένα συνδυασμό; Πιθανότατα οι σκέψεις τους γυρίζουν γύρω από πτώσεις, τραυματισμούς ή άλλα πιθανά σενάρια για το τι φοβερό μπορεί να τους συμβεί. Αυτός ο αρνητικός κι εκτός ελέγχου τρόπος σκέψης είναι βασική αιτία του κύκλου του φόβου.
Πώς να δημιουργήσεις πειθαρχημένες σκέψεις; Αν οι ανεξέλεγκτες σκέψεις οδηγούν σε ανεξέλεγκτες επιδόσεις, η καλύτερη επέμβαση που μπορεί να κάνει ένας προπονητής είναι να βοηθήσει τον αθλητή να δημιουργήσει μία σταθερή σειρά σκέψεων. Όταν ο αθλητής έχει δημιουργήσει μία «τελετουργία» σκέψεων πριν από ασκήσεις ή αγώνες, οι αρνητικές σκέψεις είναι λιγότερο πιθανό να εισβάλλουν. Είναι κάτι που ονομάζω νοητική χορογραφία. Στη γυμναστική τα πάντα είναι χορογραφημένα: τα προγράμματα στις ασκήσεις εδάφους, στη δοκό, ακόμη και στο δίζυγο, έχουν κάποιο είδος χορογραφίας. Γιατί λοιπόν οι σκέψεις των αθλητών μας να είναι αρνητικές και διασκορπισμένες; Η νοητική χορογραφία του εσωτερικού μονολόγου είναι πολύ σημαντική. Είναι ένας τρόπος για τους προπονητές να μπουν στο μυαλό των αθλητών, βοηθώντας τους να δημιουργήσουν θετικές εικόνες για τον εαυτό τους.
Δημιουργώντας τη νοητική χορογραφία: Υπάρχουν τρία είδη δηλώσεων στη δημιουργία μίας νοητικής χορογραφίας: αυτές που αφορούν την τεχνική, αυτές που αφορούν την ενέργεια κι αυτές που αφορούν την αυτοπεποίθηση του αθλητή. Οι πρώτες περιλαμβάνουν διορθώσεις και μηχανικές υπενθυμίσεις στις οποίες εστιάζει ο αθλητής κατά το πρόγραμμά του. Για παράδειγμα «ανοιχτοί ώμοι» «τεντωμένες μύτες». Οι δεύτερες είτε βοηθούν τον αθλητή να ανανεώσει την ενέργειά του («Πάμε» «Δυνατά») είτε να μειώσει το άγχος του («Ηρέμησε» «Πάρε ανάσες»). Οι τελευταίες πάλι στοχεύουν στο να κάνουν τον αθλητή να νοιώσει πιο σίγουρος για τον εαυτό του. Φράσεις όπως «Μπορώ να το κάνω», «Το έχω ξανακάνει», «Είμαι έτοιμος» δίνουν στον αθλητή τη δύναμη και την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται για να εκτελέσει μία άσκηση ή να τα πάει καλά σε έναν αγώνα. Το να διδάσκεις μία αθλήτρια να συνδυάζει αυτούς τους τρεις τύπος δηλώσεων και να χορογραφεί κάθε ένα από τα προγράμματά της είναι πολύ σημαντικό για την ανάπτυξη ενός πειθαρχημένου τρόπου σκέψης. Η νοητική χορογραφία πρέπει να περιλαμβάνει τις στιγμές που ο αθλητής περιμένει τον κριτή να σηκώσει το χέρι του, την είσοδό του στο όργανο και ολόκληρο το πρόγραμμά του.
Πολλοί αθλητές πιστεύουν ότι το άλμα και το δίζυγο είναι υπερβολικά γρήγορα για να χορογραφηθούν. Στην περίπτωση αυτή, βεβαιώσου ότι έχουν χορογραφήσει κάθε βασική διόρθωση και τα δευτερόλεπτα πριν την είσοδό τους. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε χορογραφήσει κάθε στιγμή του προγράμματος στη δοκό ή στο έδαφος στο μυαλό μας, κι όχι απλά τις δύσκολες ασκήσεις. Αυτό κρατάει την αθλήτρια συγκεντρωμένη στο πρόγραμμά της, χωρίς περισπασμούς. Η νοητική χορογραφία είναι κάνει που γίνεται συνεχώς, κατά τη διάρκεια της προπόνησης, κατά τον οραματισμό ενός προγράμματος και κατά τη διάρκεια των αγώνων. Η δημιουργία της σύνδεσης ανάμεσα σε μια λέξη και μια καλή επίδοση είναι ένα πολύτιμο αγαθό. Για παράδειγμα, αν μία αθλήτρια εκτελέσει άψογα ένα συνδυασμό πάνω σε μία γραμμή στο έδαφος δέκα φορές συνεχόμενα, και πριν από την κάθε προσπάθεια λέει «πόδια, ευθυγράμμιση, πάμε», οι πιθανότητές της να εκτελέσει τον ίδιο συνδυασμό εξίσου καλά και πάνω στη δοκό λέγοντας τις ίδιες λέξεις αυξάνονται. Αυτό ισχύει και για τους αγώνες. Αν ένας αθλητής έχει την ίδια «τελετουργία», οι ευκαιρίες επιτυχίας αυξάνονται και το άγχος μειώνεται.
Πώς να χρησιμοποιήσετε τη νοητική χορογραφία στην προπόνηση; Η νοητική χορογραφία μπορεί εύκολα να ενταχθεί στην προπόνηση. Απ’ τη στιγμή που οι αθλητές καταλάβουν τη λογική της, μπορούν να φτιάξουν τη νοητική χορογραφία τους στο σπίτι, έτσι ώστε να μην παίρνει χρόνο από την προπόνηση. Οι αθλητές μπορούν να πάρουν ένα χαρτί, να γράψουν το όνομα κάθε οργάνου, τις ασκήσεις που εκτελούν σε αυτό το όργανο και τις λέξεις που ταιριάζουν με κάθε άσκηση. Για τη δοκό και το έδαφος, βάλτε τους να γράψουν ολόκληρη τη σειρά των σκέψεών τους. Μετά προτείνετέ τους να γράψουν τη νοητική χορογραφία τους πάνω από μία δοκό ή ένα ταπί που έχουν ζωγραφίσει. Αφού η χορογραφία είναι γραμμένη, βάλε τους αθλητές να την παρουσιάσουν, ώστε να μπορείς να τη δεις και να την ελέγξεις. Πες τους να πουν τη χορογραφία τους δυνατά. Βεβαιώσου ότι είναι αφοσιωμένοι σε αυτήν. Τόνισε τη σημασία της πειθαρχημένης σκέψης. Έλεγξε ότι την τηρούν κατά τη διάρκεια της σεζόν. Ρώτα τους τι σκέφτονται πριν από το άλμα ή το πρόγραμμα τους στη δοκό. Όταν αντιμετωπίζεις έναν αθλητή που φοβάται, ρώτα τον τι σκέφτεται πριν κάνει τις ασκήσεις του. Αν δεν έχει κάποια χορογραφία, βοήθησέ τον να βρει δυνατές λέξεις. Παρότρυνέ τους να φανταστούν τις ασκήσεις τους μαζί με τις λέξεις κλειδιά τους. Αυτό χτίζει μία σχέση ανάμεσα στις λέξεις και την άσκηση. Αν η αθλήτρια είναι παγιδευμένη σε ένα κύκλο φόβου, πες της να πάει στην άκρη, να φανταστεί το πρόγραμμά της και να κάνει την άσκηση ή τις προασκήσεις της χρησιμοποιώντας τη νοητική χορογραφία της. Αφού το έχει κάνει αρκετές φορές, πες της να επιστρέψει στο όργανο και να επαναλάβει την άσκηση. Η προσθήκη της νοητικής χορογραφίας στο πρόγραμμά προπόνησης θα μειώσει το άγχος και τις αποτυχημένες προσπάθειες στο γυμναστήριο. Παράλληλα, θα αυξήσει τη σταθερότητα των αθλητών που τείνουν να είναι υπερβολικά αγχωμένοι στους αγώνες. Βοηθώντας τους αθλητές να είναι πιο πειθαρχημένοι στον τρόπο σκέψης τους, αυξάνουμε τη σταθερότητα και την αυτοπεποίθησή τους.
Μετάφραση, επιμέλεια κειμένου για το gymnast.gr, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
